रोहयो कामगारांचा शेतीमध्ये वापर
पहिले पाऊल शिंदोळी पंचायतीचे, सर्व ग्रामपंचायतींनी ठराव संमत करण्याचे आवाहन
खानापूर (प्रतिनिधी) :
भात लावणीच्या हंगामात दरवर्षी भेडसावणाऱ्या शेतमजुरांच्या टंचाईवर मात करण्यासाठी शिंदोळी ग्रामपंचायतीने एक नावीन्यपूर्ण निर्णय घेतला आहे. महात्मा गांधी राष्ट्रीय रोजगार हमी योजनेतून (रोहयो) शेतकऱ्यांच्या वैयक्तिक शेतीसाठी मजुरी उपलब्ध करून देण्याचा ठराव ग्रामपंचायतीने एकमताने संमत केला आहे. यामुळे एकीकडे शेतकऱ्यांना मजुरांची कमतरता भासत नाही, तर दुसरीकडे मजुरांनाही रोजगाराची हमी मिळते.
कसे काम करणार हा प्रस्ताव?
ग्रामपंचायतीने ठरावानुसार, भात रोप लावणी, भांगलण आणि इतर शेतीविषयक वैयक्तिक कामांसाठी मजुरांना रोहयो अंतर्गत कामावर लावले जाणार आहे. यासाठी दिली जाणारी दररोजची 370 रुपयांची मजुरी ग्रामपंचायत आणि संबंधित शेतकरी यांनी संयुक्तपणे द्यायची आहे. मजुरीचा अर्धा खर्च ग्रामपंचायत उचलणार असून उर्वरित अर्धा खर्च शेतकऱ्याने करावा लागणार आहे.
रोहयोमुळे मजूर शेतीकामांकडे पाठ फिरवतात
शेतीकामासाठी सध्या 200 ते 250 रुपये रोजंदारी मिळते, तर रोहयोमध्ये 370 रुपये निश्चित मिळतात. त्यातही कमी श्रम असतात. त्यामुळे अनेक मजूर रोहयोच्या कामांकडे वळतात. यामुळे शेतीकामांसाठी मजूर मिळणे अवघड झाले आहे. त्यातही लावणीसारख्या कामाच्या हंगामात टंचाई अधिक तीव्र होते.
शासकीय मंजुरी गरजेची
ग्रामपंचायतीचा हा ठराव शेतकऱ्यांसाठी फायदेशीर ठरणार असला, तरी याला शासनाची परवानगी मिळणे अत्यावश्यक आहे. अन्यथा हा निर्णय प्रत्यक्षात अंमलात आणता येणार नाही.
पुढील मागणी : सर्व ग्रामपंचायतींनी ठराव करावा
शिंदोळी ग्रामपंचायतीच्या या निर्णयाचे स्वागत होत असून, तालुक्यातील सर्व ग्रामपंचायतींनी रोजगार हमी योजनेचा लाभ शेतकऱ्यांच्या वैयक्तिक शेतीकामांसाठी मिळावा, यासाठी ठराव संमत करावा, असे आवाहन माजी अध्यक्ष व विद्यमान सदस्य राजेश पाटील (ग्रामपंचायत शिंदोळी) यांनी केले आहे.
काय म्हणतात राजेश पाटील?
“मजूर टंचाईमुळे अनेक ठिकाणी शेती धोक्यात येते. रोहयोचा उपयोग शेतकऱ्यांच्या वैयक्तिक शेती कामांसाठी व्हावा, अशी मागणी अनेक वर्षांपासून होत आहे. शासनाने याची दखल घेतली नाही, तरी शिंदोळी ग्रामपंचायतीने ठराव करून पुढाकार घेतला. जिल्ह्यातील हे पहिलेच उदाहरण ठरत आहे.”
– राजेश पाटील, माजी अध्यक्ष व विद्यमान सदस्य, ग्रामपंचायत शिंदोळी
निष्कर्ष
शिंदोळी ग्रामपंचायतीचा हा निर्णय राज्यातील इतर ग्रामपंचायतींसाठी प्रेरणादायी ठरू शकतो. शासनाने या निर्णयाला मान्यता दिल्यास, शेतमजुरांची टंचाई सोडवण्याचा हा प्रभावी मार्ग ठरू शकेल.
ಕೃಷಿಕರಿಗೆ ಮನರೇಗಾ ಕೆಲಸಗಾರರ ಸಹಾಯ : ಶಿಂಡೋಳಿ ಗ್ರಾಮಪಂಚಾಯತಿ ಪಾಠಸ್ಥ ವಿಧೇಯತೆ
ಖಾನಾಪುರ (ವರದಿ):
ಭತ್ತದ ನಾಟಿ ಹಂಗಾಮಿನಲ್ಲಿ ಗ್ರಾಮೀಣ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಮಜ್ದೂರರ ಕೊರತೆ ತೀವ್ರವಾಗಿರುವ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲೇ, ಬೇಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಖಾನಾಪುರ ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಶಿಂಡೋಳಿ ಗ್ರಾಮಪಂಚಾಯತಿಯು ಕೃಷಿಕರಿಗೆ ನೆರವಾಗುವ ನವೀನ ನಿರ್ಧಾರ ತೆಗೆದುಕೊಂಡಿದೆ. ಮಹಾತ್ಮಾ ಗಾಂಧಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಗ್ರಾಮೀಣ ಉದ್ಯೋಗ ಖಾತರಿಯ ಯೋಜನೆಯ (ಮನ್ರೆಗಾ) ವ್ಯಾಪ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಖಾಸಗಿ ಕೃಷಿಕರ ಕಾರ್ಯಗಳಿಗೆ ಕೆಲಸಗಾರರನ್ನು ಬಳಸುವ ನಿರ್ಧಾರವನ್ನು ಅಂಗೀಕರಿಸಲಾಗಿದೆ.
ಈ ಯೋಜನೆಯಡಿ, ಭತ್ತ ನಾಟಿ, ಗಿಡಮೂಲ ಶುದ್ಧೀಕರಣ (ವೀಡಿಂಗ್) ಮತ್ತು ಇತರ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಕೃಷಿಕ ಉದ್ಯೋಗಗಳಿಗೆ ಮನರೇಗಾ ಮೂಲಕ ಕೆಲಸಗಾರರನ್ನು ನಿಯೋಜಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಪ್ರತಿದಿನದ ರೂ.370 ವರೆಗೆ ನಿಗದಿತ ಕೂಲಿಯ ಅರ್ಧಭಾಗವನ್ನು ಗ್ರಾಮಪಂಚಾಯತಿ, ಉಳಿದ ಅರ್ಧಭಾಗವನ್ನು ಸಂಬಂಧಿತ ರೈತನು ಪಾವತಿಸಬೇಕು.
ಮಜ್ದೂರರ ಕೊರತೆಗೆ ಪರಿಹಾರ?
ಗ್ರಾಮೀಣ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ರೈತರು ತೊಂದರೆ ಅನುಭವಿಸುತ್ತಿರುವ ಮುಖ್ಯ ಕಾರಣಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ಮಜ್ದೂರರ ಕೊರತೆ. ಶೆತ್ಕಾರರ ಕೆಲಸಗಳಿಗೆ ರೂ.200–250 ರವರೆಗೆ ಕೂಲಿ ದೊರೆಯುತ್ತದೆ, ಆದರೆ ಮನರೇಗಾದಲ್ಲಿ ರೂ.370 ನಿಗದಿತ ಕೂಲಿ ಮತ್ತು ಕಡಿಮೆ ಶ್ರಮವಿರುವುದರಿಂದ ರೈತರ ಕೆಲಸಗಳಿಗೆ ಮಜ್ದೂರರು ಸಿಗುತ್ತಿಲ್ಲ. ಈ ಕೊರತೆಗೆ ಪರಿಹಾರವಾಗಿ ಶಿಂಡೋಳಿ ಪಂಚಾಯತಿಯ ಈ ಹೆಜ್ಜೆ ಪ್ರಮುಖವಾಗಿದೆ.
ಸರಕಾರದ ಅನುಮತಿ ಅಗತ್ಯ
ಗ್ರಾಮಪಂಚಾಯತಿಯ ಈ ಪಾಠಸ್ಥ ವಿಧೇಯತೆ ರೈತರಿಗೆ ಉಪಕಾರಿಯಾಗಬಹುದು, ಆದರೆ ಇದರ ಅನುಷ್ಠಾನಕ್ಕೆ ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರದ ಅಧಿಕೃತ ಅನುಮತಿ ಅಗತ್ಯವಿದೆ.
ಇತರ ಗ್ರಾಮಪಂಚಾಯತಿಗಳಿಗೂ ಕರೆ
ಶಿಂಡೋಳಿ ಗ್ರಾಮಪಂಚಾಯತಿಯ ಮಾಜಿ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಹಾಗೂ ಪ್ರಸ್ತುತ ಸದಸ್ಯ ರಾಜೇಶ್ ಪಾಟೀಲ ಅವರು, ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಎಲ್ಲಾ ಗ್ರಾಮಪಂಚಾಯತಿಗಳು ಈ ರೀತಿಯ ನಿರ್ಧಾರವನ್ನು ಅಂಗೀಕರಿಸಬೇಕು ಎಂಬಂತೆ ಕೋರಿದ್ದಾರೆ. ಇದರಿಂದ ಕೃಷಿಕರಿಗೆ ಕೈದೊಡ್ಡುವ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ನಿಜವಾದ ಗ್ರಾಮೀಣ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ದಾರಿ ಒದಗಬಹುದು.
ರಾಜೇಶ್ ಪಾಟೀಲ ಅವರ ಅಭಿಪ್ರಾಯ:
“ಮಜ್ದೂರರ ಕೊರತೆಯಿಂದ ಅನೇಕ ರೈತರ ಭತ್ತದ ನಾಟಿ ಹಂಗಾಮು ದುಸ್ಥಿತಿಗೆ ತಲುಪುತ್ತಿದೆ. ಮನ್ರೆಗಾ ಯೋಜನೆಯಿಂದ ಖಾಸಗಿ ಕೃಷಿಕರ ಕೆಲಸಗಳಿಗೆ ಸಹಾಯವಾಗಲಿ ಎಂಬ ಬೇಡಿಕೆ ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಕೇಳಿ ಬರುತ್ತಿದೆ. ಆದರೆ ಸರ್ಕಾರ ಇದನ್ನು ಗಮನಿಸಿಲ್ಲ. ಆದರೂ ಶಿಂಡೋಳಿ ಗ್ರಾಮಪಂಚಾಯತಿಯು ಮುಂದಿಟ್ಟು ನಿರ್ಧಾರ ತೆಗೆದುಕೊಂಡಿದೆ. ಇದು ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಪ್ರಯತ್ನವಾಗಿದೆ.”
– ರಾಜೇಶ್ ಪಾಟೀಲ, ಮಾಜಿ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಹಾಗೂ ಪ್ರಸ್ತುತ ಸದಸ್ಯ, ಶಿಂಡೋಳಿ ಗ್ರಾಮಪಂಚಾಯತಿ
ಅಂತಿಮವಾಗಿ…
ಶಿಂಡೋಳಿ ಗ್ರಾಮಪಂಚಾಯತಿಯ ಈ ನಿರ್ಧಾರ ಇತರ ಗ್ರಾಮಪಂಚಾಯತಿಗಳಿಗೆ ಮಾದರಿಯಾಗಿದೆ. ಸರಕಾರ ಅನುಮತಿ ನೀಡಿದರೆ, ರೈತರಿಗೆ ಮತ್ತು ಗ್ರಾಮೀಣ ಮಜ್ದೂರರಿಗೆ ಇದು ವಿನಾಯಕೋಪಾಯವಾಗಬಹುದು.
MGNREGA Workers to Support Farmers: Innovative Resolution by Shindoli Gram Panchayat
Khanapur (Correspondent):
Facing a severe shortage of agricultural laborers during the paddy transplantation season, the Shindoli Gram Panchayat in Khanapur taluka, Belagavi district, has come up with an innovative solution. The Panchayat has passed a resolution to allow the use of workers under the Mahatma Gandhi National Rural Employment Guarantee Act (MGNREGA) scheme for individual farmers’ agricultural work.
As per the resolution, MGNREGA workers will be employed for private farming tasks such as paddy transplantation, weeding, and other field-related activities. The daily wage of ₹370 per laborer will be shared equally — 50% by the Gram Panchayat and 50% by the concerned farmer.
A Response to Labour Shortage
Due to higher wages and lighter work under MGNREGA compared to agricultural jobs (₹200–₹250 per day), many rural laborers prefer MGNREGA work. This has led to a critical shortage of labor for farming, especially during seasonal activities like paddy planting. The Shindoli Panchayat’s resolution aims to address this problem effectively.
Government Approval Needed
While this decision by the Gram Panchayat could greatly benefit local farmers, official approval from the government is necessary before the implementation.
Call for Wider Adoption
Former President and current member of the Shindoli Gram Panchayat, Rajesh Patil, has urged all Gram Panchayats in the taluka to pass similar resolutions so that MGNREGA labor can be extended to assist more farmers across the region.
Rajesh Patil Speaks:
“The acute shortage of farm labor has put agricultural activities at risk in many places. There has been a longstanding demand to include private agricultural work under MGNREGA. Though the government has not responded yet, Shindoli Gram Panchayat has taken the lead. This is the first such initiative in the district.”
– Rajesh Patil, Former President and Current Member, Shindoli Gram Panchayat
Conclusion
Shindoli’s move could become a model for other villages. If government approval is granted, this approach may offer a practical and sustainable solution to the rural labor shortage while ensuring continued support to the farming community.
